Czarna skrzynka w samolocie - jak działa?

O czarnych skrzynkach słyszał praktycznie każdy, nawet jeśli nie leciał nigdy samolotem. Gdy dojdzie do katastrofy lotniczej, rejestrator danych pozwala szczegółowo odtworzyć parametry lotu oraz stwierdzić, co działo się z samolotem i załogą, zanim doszło do awarii maszyny. Czym są czarne skrzynki i jak działają?

Czym jest czarna skrzynka w samolocie?

Czarna skrzynka to tak naprawdę termin używany w mowie potocznej. Prawidłowa nazwa tego urządzenia to rejestrator lotu.

Aparatura gromadzi wszystkie istotne informacje dotyczące lotu samolotu. Oprócz zapisywania danych związanych z parametrami technicznymi służy też jako rejestrator rozmów prowadzonych pomiędzy pilotami. Zgromadzone i zapisywane przez czarną skrzynkę dane pozwalają ustalić przyczyny zdarzenia przy katastrofach lotniczych.

Warto wiedzieć, że współczesne czarne skrzynki wykorzystuje się także w samochodach osobowych. Pozwalają ustalić przyczyny i przebieg wypadku samochodowego.

Historia czarnych skrzynek

Historia powstania czarnej skrzynki sięga lat 50. XX wieku. Wzrost liczby lotów i katastrof lotniczych stworzył wtedy potrzebę lepszego zrozumienia przyczyn wypadków.

Pierwszy prototyp rejestratora stworzył australijski inżynier David Warren w 1953 roku. Wprowadzenie jego wynalazku doprowadziło do obowiązkowego stosowania urządzenia w samolotach.

Co ciekawe, pierwsze urządzenia przypominające czarne skrzynki instalowano w samolotach wojskowych jeszcze za czasów II wojny światowej.

Czy czarna skrzynka rzeczywiście jest czarna?

Określenie "czarna skrzynka" jest trochę mylące. Wbrew nazwie obudowa rejestratora ma najczęściej kolor pomarańczowy lub pomarańczowo-czerwony. Dzięki tym jaskrawym barwom urządzenie łatwiej znaleźć wśród szczątków samolotu, gdy dojdzie do wypadku lotniczego.

Istnieje kilka teorii, dlaczego rejestrator lotu nazywamy czarną skrzynką. Jedna z nich sugeruje, że pierwsze czarne skrzynki były utrzymane w ciemnych barwach kolorystycznych, co mogło dać początek temu określeniu.

Co znajduje się w czarnej skrzynce?

W rzeczywistości czarna skrzynka w samolocie składa się z dwóch urządzeń. Oba rejestratory są zasilane przez niezależne źródła energii. Zapewnia to ciągłość zapisu, nawet gdy dojdzie do awarii głównego systemu zasilania.

Rejestrator parametrów lotu (Flight Data Recorder - FDR)

Flight Data Recorder jest odpowiedzialny za zapisywanie wszystkich istotnych parametrów lotu, takich jak prędkość, wysokość samolotu i przeciążenia. Nowoczesne rejestratory mogą przechowywać tysiące danych, zbieranych kilkadziesiąt razy na sekundę.

Rejestrator rozmów w kokpicie (Cockpit Voice Recorder - CVR)

Cockpit Voice Recorder to rejestrator głosów i rozmów, które prowadzą w kokpicie piloci i załoga samolotu. Zapisuje także otrzymywane przez nich komunikaty, np. z wieży kontroli lotów.

Jak działa czarna skrzynka w samolocie?

Po odnalezieniu czarnej skrzynki przez przedstawicieli służb ratowniczych następuje jej otworzenie nadzorowane przez specjalną komisję. FDR umożliwia odtworzyć szczegóły techniczne, które wpłynęły na przebieg lotu. Natomiast nagrane na CVR rozmowy w kabinie pilotów pozwalają zrozumieć reakcje załogi w kluczowych momentach.

Czy czarne skrzynki używane w samolotach są wytrzymałe?

Co istotne, czarne skrzynki są zaprojektowane tak, aby przetrwać nawet największe katastrofy lotnicze. Urządzenie jest w stanie wytrzymać ogromne przeciążenia, wysoką temperaturę i ciśnienie głębinowe.

Obie części czarnej skrzynki są zamknięte w wytrzymałych obudowach, odpornych na wysokie temperatury i uderzenia. Ponadto nadajniki ultradźwiękowe ułatwiają ich odnalezienie pod wodą.

Konstrukcja czarnej skrzynki gwarantuje, że zapisywane w niej dane są chronione przed ingerencją z zewnątrz. Żaden członek załogi nie może jej wyłączyć lub zmienić zgromadzonych w niej informacji. Zapewnia to niezmienne i wiarygodne dane, kluczowe dla analizy przebiegu lotu.

Rejestrator danych lotu - dlaczego jest tak ważny?

Czarne skrzynki są niezwykle ważne i odgrywają kluczową rolę w dochodzeniu po katastrofach lotniczych.

Dostarczają szczegółowych informacji o przebiegu lotu i działaniach załogi tuż przed wypadkiem. Dzięki temu eksperci mogą dokładnie przeanalizować poprzedzający go przebieg wydarzeń. Te dane są kluczowe dla ustalenia przyczyn katastrofy.

Analiza danych z czarnych skrzynek umożliwia wdrażanie skuteczniejszych procedur, poprawek w projektach samolotów, a także nowych standardów bezpieczeństwa. Przyczynia się do zminimalizowania ryzyka wystąpienia wypadku lotniczego w przyszłości.